Het begin van een nieuw Europees octrooisysteem: het Unitair Octrooi en het Eengemaakt Octrooigerecht uitgelegd

Het is een lange weg geweest, maar het lijkt erop dat het eindelijk zover is: Europa staat aan de vooravond van een nieuw octrooisysteem. Het nieuwe systeem zal aanvragers in staat stellen een octrooi met eenheidswerking te verkrijgen in de landen van de Europese Unie, terwijl het Unified Patent Court gecentraliseerde octrooigeschillenbeslechting mogelijk zal maken. Er wordt aangenomen dat het nieuwe systeem aantrekkelijker zal worden voor aanvragers en ook kostenvriendelijker zal zijn.

Het Unitair Octrooi of Eenheidsoctrooi (UP)

Het Unitair Octrooi is een enkel octrooi voor alle EU-lidstaten die aan het systeem deelnemen. De verleningsprocedure van een Europese aanvraag blijft ongewijzigd en wordt nog steeds uitgevoerd door het Europees Octrooibureau (EOB). Na verlening kan de octrooihouder een verzoek indienen om een Unitair Effect te krijgen (in te dienen binnen een maand na de verlening), waardoor er automatisch bescherming wordt genoten in alle deelnemende EU-lidstaten. Daar waar een conventioneel Europees octrooi nog steeds dient te worden gevalideerd in x aantal landen van keuze, wat tevens vertaalkosten met zich mee kan brengen, is dit niet langer een noodzaak bij het Unitair Octrooi. De vertaalvereisten zijn eerder beperkt: indien de proceduretaal Engels was, is slechts één vertaling in eender welke taal van een lidstaat vereist. Als de proceduretaal Frans of Duits was, is een vertaling naar het Engels nodig. Zo wordt gegarandeerd dat elk Europees octrooi voortaan altijd in het Engels beschikbaar is. Bovendien hoeft er slechts één instandhoudingstaks te worden betaald voor een volledige dekking in de EU. Ook dat is anders in het huidige EP systeem, waar jaarlijks per land een taks dient te worden betaald. Men gelooft dat het UP systeem zal bijdragen tot een democratischer octrooisysteem in de EU.

Het nadeel is evenwel dat niet alle EU-landen vanaf de start mee zullen doen. Spanje, Kroatië en Polen hebben de overeenkomst niet ondertekend. En Brexit resulteerde logischerwijs ook in de UP-exit van Groot-Brittannië. Bovendien zullen ook andere niet-EU-leden zoals Zwitserland en Noorwegen niet deelnemen. Voor Europese landen die geen deel uitmaken van het UP-systeem kan octrooibescherming worden aangevraagd via de nationale of klassieke Europese validatieroute. Dit kan dus bijdragen tot extra kosten voor de Octrooihouders, zeker voor diegene die baat hebben bij octrooibescherming in de UK.

Het Eengemaakt Octrooigerecht (UPC)

Samen met het Eenheidsoctrooi zal ook het Eengemaakt Octrooigerecht of Unified Patent Court het daglicht zien. Het Unified Patent Court of UPC wordt een internationale rechtbank met exclusieve bevoegdheid die zich bezighoudt met inbreuk en geldigheid van klassieke Europese en unitaire octrooien. De uitspraak van de rechtbank heeft automatisch effect in alle deelnemende lidstaten. Zo kan men zijn octrooi voor de hele EU afdwingen maar evengoed verliezen. Tot op heden worden octrooigeschillen in Europa op nationaal niveau afgehandeld, wat vaak leidt tot uiteenlopende uitspraken in heel Europa.

De Rechtbank van Eerste Aanleg van de UPC krijgt drie centrale kamers. De Parijse divisie zal zaken behandelen met betrekking tot natuurkunde, elektronica, computerwetenschappen, papier en textiel, terwijl München zich bezighoudt met werktuigbouwkunde. Aanvankelijk zou Londen zaken behandelen op het gebied van chemie, life science en farma, maar deze divisie wordt na de Brexit opnieuw toegewezen. Milaan pleit er actief voor om de plaats van Londen in te nemen voor de derde centrale UPC-divisie. Lokale en regionale afdelingen zullen de centrale afdelingen ondersteunen en zullen de behandeling van zaken in lokale talen mogelijk maken. Zo zal de lokale afdeling in Brussel hoorzittingen kunnen houden in het Engels, Duits, Frans en Nederlands. Het Hof van Beroep zal gevestigd zijn in Luxemburg.

Praktisch

De start van de UP/UPC wordt bepaald door Duitsland: op het moment dat zij de "Overeenkomst over een eengemaakt octrooigerecht (UPCA)" bekrachtigen wordt het startsignaal gegeven[1]. Het systeem treedt in werking op de eerste dag van de vierde maand na de ratificatie door Duitsland.

De ratificatie van Duitsland markeert ook het begin van de 'Sunrise Period', een periode van drie maanden voorafgaand aan de start van de UPC. Vanaf de start van de Sunrise Period kunnen houders van een Europese octrooiportefeuille afzien van de exclusieve bevoegdheid van het UPC (een zogenaamde ‘opt-out’). Bij een opt-out hebben alleen nationale rechtbanken jurisdictie over het desbetreffende Europese octrooi. Gezien de brede bevoegdheid van het UPC zal het belangrijk zijn om bestaande octrooiportefeuilles te screenen, om voor elk afzonderlijk octrooi te bepalen of een opt-out relevant is of niet. Opt-out is een kosteloze administratieve procedure bij het UPC maar uw gemachtigde kan wel een bedrag aanrekenen hiervoor.

Zodra de UP en UPC operationeel zijn, is er een overgangsperiode van 7 jaar (eventueel verlengd tot 14 jaar) waarin de UPC samen met de nationale rechtbanken gezamenlijke jurisdictie over uw Europees octrooi verwerft, tenzij u zich hebt afgemeld (opt-out). Handhaving van een Europees octrooi kan plaatsvinden voor het UPC of voor een nationale rechter. Ook vorderingen tot nietigverklaring of vorderingen wegens niet-inbreuk kunnen worden ingesteld bij het UPC of bij de bevoegde nationale rechtbanken met betrekking tot dat Europese octrooi.

Na het verstrijken van de overgangsperiode van 7 of 14 jaar krijgt de UPC de exclusieve jurisdictie over alle Europese octrooien en lopende aanvragen die geen gebruik hebben gemaakt van de ‘opt-out’.

Vervolgstappen en belangrijke punten om rekening mee te houden

Voor Aanvragers:

• Bekijk samen met uw octrooigemachtigde welke strategie het meest voordelig is: een unitair octrooi of een ‘regulier’ EP-octrooi. Zowel de kosten als de strategische relevantie van de applicatie spelen hierbij een rol
  
• Voor aanvragen die voor de aanvang van de UP een communicatie hebben gekregen de het EOB het octrooi zal verlenen: beoordeel met uw octrooigemachtigde of uitstel van verlening relevant is, om van het UP-systeem te kunnen genieten

Voor Octrooihouders:

• Evalueer uw huidige octrooiportfolio: voor elk individueel verleend octrooi moet worden besloten of u zich wilt afmelden voor UPC of niet (opt-out)
• Als u mede-eigenaar bent, moet een gezamenlijke beslissing worden genomen over de vervolgstappen
  
  
  

[1] Volgens de meest recente berichten zou de Sunrise Period beginnen op 1 maart 2023, en zou het UP en UPC op 1 juni 2023 in werking treden.